زمانی که بیمه گذار قصد دارد سرمایه خود را بیمه کند، باید صداقت داشته باشد و ارزش واقعی سرمایه خود را بیان کند زیرا حق بیمه و میزان جبران خسارت توسط بیمه گر، براساس ارزش سرمایه تعیین می گردد. لذا در این مورد، سه حالت وجود دارد:
– تساوی سرمایه بیمه شده با قیمت واقعی آن
کار درست توسط بیمه گذار همین است که، سرمایه خود را متناسب با قیمت واقعی آن بیمه کند در این حالت هر موقع خسارت کلی و جزئی که به سرمایه وارد شود براساس موارد قید شده در بیمه نامه، توسط بیمه گر جبران می گردد. زیرا زمانی که حادثه ای رخ دهد، بیمه گر ابتدا قیمت واقعی سرمایه را قبل از حادثه و سپس بعد از حادثه بررسی نموده و اختلاف این دو قیمت را به عنوان هزینه خسارت، جبرن می کند. مگر این که در بیمه نامه، حق تعمیر یا تعویض برای بیمه گر در بیمه نامه پیش بینی شده باشد که در این صورت بیمه گر باید اقدام به تعمیر یا تعویض سرمایه نماید.
– بالاتر بودن سرمایه بیمه شده از قیمت واقعی آن
در این حالت، قیمت سرمایه بیمه شده، بیش از ارزش واقعی آن اعلام می گردد که یا با نیت تقلب و یا به صورت غیر عمد رخ می دهد.
۱- افزایش قیمت سرمایه بیمه شده با قصد تقلب
اگر بیمه گذار به نیت تقلب و سو استفاده از مزایای بیمه، قیمت سرمایه خود را بشتر از ارزش واقعی آن اعلام نماید و پس از عقد قرارداد بیمه گر متوجه آن شود، این قرارداد از نظر قانونی اعتباری نخواهد داشت و در این الت به هیچ عنوان حق بیمه های پرداخت شده، به بیمه گذار بازگردانده نمی شود.
۲- افزایش قیمت سرمایه شده به صورت غیر عمد
در این زمان، بیمه گر در زمان بروز خسارت، قیمت واقعی سرمایه را ارزیابی می کند و به قیمت بیان شده در قرارداد توجه نمی کند. سپس خسارت را به گونه ای پرداخت می کند که به دارایی بیمه گذار، اضافه نشود تا از ان طریق اسباب سوء استفاده فراهم نشود.
– پایین بودن سرمایه بیمه شده از قیمت واقعی آن
براساس قانون اعمال قاعده نسبی سرمایه، چنان چه یک سرمایه کمتر از ارزش واقعی اش بیمه شود، بیمه گر خسارت ها را براساس قیمت ذکر شده در قرارداد تعیین می کند مگر این که با موافقت صریح بیمه گر و بیمه گذار و در صورتی که خلاف آن در قرارداد بیان نشده باشد، می توان این قاعده نسبی را عدول کرد.
